Je hebt het jezelf misschien al eens afgevraagd: “Waarom beland ik steeds in dezelfde soort relatie?”, “Waarom stel ik alles weer uit?”, of “Waarom zeg ik ‘ja’ terwijl ik ‘nee’ voel?”. Je wéét dat het je niet helpt, en toch doe je het opnieuw. Dat kan frustrerend en ontmoedigend zijn — alsof je vastzit in een patroon waar je niet uitkomt.
In dit artikel leg ik uit waarom we als mensen geneigd zijn om steeds dezelfde ‘fouten’ te herhalen, wat daar onbewust achter zit, en hoe therapie kan helpen om die patronen te herkennen, en uiteindelijk deze patronen doorbreken.
Wat bedoelen we met “steeds dezelfde fouten”?
Met “fouten” bedoelen we hier niet dat je faalt of tekortschiet, maar dat je steeds keuzes maakt of gedrag laat zien waarvan je achteraf denkt: “Waarom deed ik dat nou weer?”
Enkele voorbeelden:
- Je trekt telkens dezelfde soort (emotioneel niet beschikbare) partner aan.
- Je zegt ‘ja’ tegen te veel dingen en raakt overspannen.
- Je begint enthousiast aan iets, maar haakt steeds af op hetzelfde punt.
- Je vermijdt conflicten en slikt je mening in, ook al voel je frustratie.
Deze gedragingen voelen vaak vertrouwd, zelfs als ze je uiteindelijk pijn of ongemak opleveren. En dat is precies waar het interessante — en vaak onbewuste — stuk begint.
Patronen: ontstaan in het verleden, actief in het heden
Veel van onze automatische reacties zijn niet zomaar ontstaan. Ze zijn gevormd in onze kindertijd, in reactie op de omgeving waarin we opgroeiden. Als kind ben je afhankelijk van je ouders of verzorgers, en leer je al vroeg hoe je moet zijn om liefde, aandacht of veiligheid te krijgen. Dat leer je niet bewust — het gebeurt op gevoelsniveau.
Misschien leerde je:
- dat je vooral gewaardeerd werd als je behulpzaam of stil was,
- dat je voor anderen moest zorgen om erbij te horen,
- dat je je emoties beter kon wegstoppen om conflicten te vermijden.
Deze ‘strategieën’ werkten toen, en hielpen je om je staande te houden. Maar later in je leven kunnen ze je juist belemmeren. Dan blijf je bijvoorbeeld zorgen voor anderen ten koste van jezelf, of zoek je onbewust relaties op waarin je je weer moet bewijzen.
We noemen dit terugkerende patronen. Ze zijn vaak hardnekkig omdat ze diep in ons systeem verankerd zijn — en omdat ze ooit veilig voelden.
Waarom is het zo moeilijk om ermee te stoppen?
Je denkt misschien: “Als ik weet waar het vandaan komt, dan kan ik er toch gewoon mee ophouden?” Maar zo simpel is het meestal niet. Inzicht is waardevol, maar lang niet altijd genoeg om een patroon écht los te laten.
Dat komt doordat deze patronen vaak verbonden zijn met oude emoties: angst, verdriet, schaamte, gemis. Je lichaam en je gevoel reageren sneller dan je hoofd. En zolang die oude pijn of onzekerheid nog meespeelt, blijf je onbewust geneigd om het ‘bekende’ pad te volgen — ook als dat niet (meer) werkt.
Bovendien geeft herhaling een gevoel van controle. Als je weet hoe een situatie verloopt, hoe pijnlijk ook, dan is dat voorspelbaar. En ons brein kiest liever voor iets bekends dan voor het onzekere. Verandering vraagt dus niet alleen moed, maar ook veiligheid en begeleiding.
Hoe helpt therapie om patronen te doorbreken?
In therapie onderzoek je niet alleen wat je doet, maar vooral: waarom je het doet. Niet als oordeel, maar als nieuwsgierige verkenning. Je krijgt zicht op je ‘automatische piloot’ en leert hoe die is ontstaan.
- Herkennen is de eerste stap
Samen met een therapeut kijk je naar de situaties waarin jouw patroon zich herhaalt. Wat triggert je? Wat gebeurt er vanbinnen op dat moment? Vaak zijn het steeds dezelfde thema’s die terugkeren, zoals afwijzing, controleverlies of het verlangen gezien te worden. - Verbinden met het gevoel eronder
Veel patronen zijn een manier om gevoelens te vermijden. Als je jezelf bijvoorbeeld altijd aanpast, voel je misschien niet meer hoe boos of verdrietig je bent. In therapie leer je weer contact maken met dat onderliggende gevoel — in een veilige, ondersteunende setting. Hypnotherapie is hier zeer effectief bij. - Verwerken en genezen
Soms duiken er oude herinneringen of ervaringen op die gekoppeld zijn aan je patroon. Door die te doorvoelen (dit hoeft niet altijd bewust te gebeuren!), kan je systeem ze alsnog verwerken. Je hoeft ze niet weg te duwen of op te lossen, maar mag ze erkennen. Dat alleen al brengt vaak verlichting. - Nieuw gedrag oefenen
Als je snapt waar een patroon vandaan komt en je gevoel eronder hebt onderzocht, kun je andere keuzes gaan maken. In kleine stapjes. Bijvoorbeeld: toch iets afslaan, wél je mening geven, of een ander soort relatie toelaten.
Lees ook: Wat is hypnotherapie?
Tot slot
Steeds dezelfde ‘fouten’ maken betekent niet dat je dom of zwak bent. Het betekent vaak dat er een oud deel in jou probeert je te beschermen op een manier die ooit logisch was, maar nu niet meer nodig is.
Als je jezelf leert begrijpen in plaats van veroordelen, ontstaat er ruimte. Ruimte om te kiezen in plaats van te herhalen. Ruimte om jezelf te zijn, ook als dat spannend is.
En daarin hoef je het niet alleen te doen. Therapie kan een veilige plek zijn om die patronen met mildheid en moed te onderzoeken — zodat je niet langer geleefd wordt door het verleden, maar zelf aan het roer komt te staan.
